Napisz do nas!
Kontakt
niezapomnianecmentarze@gmail.com
Przydatne linki:
Po konferencji
Pamięć o zmarłych i szacunek do grobów nas łączy.
W tych szczególnych dniach przypominamy o godności przynależnej każdemu, także po śmierci, bo GODNOŚĆ NIE UMIERA. Każda wspólnota religijna ma prawo, by miejsca pochówku traktować jako święte i nietykalne. Bez względu, czy od czasu pochówku minął rok, czy 100 lat. Pamięć i szacunek dla grobów łączy przedstawicieli różnych wyznań, a także osoby niewierzące. To wyraz naszego człowieczeństwa, świadectwo tego, kim jesteśmy.
Podkreślali to uczestnicy konferencji „Cmentarze w Polsce – stan obecny i perspektywy zmian”, która odbyła się 25 października 2023 r. w Chrześcijańskiej Akademii Teologiczne
j.
Wydarzenie otworzyła Dziekan Wydziału Nauk Społecznych, prof. dr hab. Renata Nowakowska-Siuta. W nawiązaniu do roli, jaką odgrywają cmentarze, podkreśliła znaczenie pamięci dialogicznej: aktywnego procesu współtworzenia historii w dialogu społecznym. Zauważyła, że ta koncepcja wpływa na nasze zrozumienie przeszłości i tożsamości, oraz że pamięć jednostkowa i zbiorowa kształtuje się w interakcjach społecznych.
Dr hab. Adam Bodnar (Profesor Uniwersytetu SWPS, Rzecznik Praw Obywatelskich w latach 2015 – 2021, senator-elekt) zwrócił uwagę, jak istotny jest ruch społeczny, zajmujący się ochroną cmentarzy, i wskazał na wyzwania związane z prawem pogrzebowym w Polsce. Prócz pracy nad nowymi ustawami ważne jest także wzmocnienie społeczeństwa obywatelskiego, szczególnie działań aktywistów, oraz budowanie dialogu w miejscu podziałów. Zachęcił, by działania związane z ochroną cmentarzy i dziedzictwa kulturowego stały się wkładem Polski podczas jej prezydencji w Unii Europejskiej w 2025 r.
Pierwszy panel: „Między archaicznością a wyzwaniami współczesności. Prawo pogrzebowe w Polsce”, miał formę debaty wokół dwóch propozycji jego nowelizacji: projektu społecznego i rządowego ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Wzięli w niej udział: prof. Małgorzata Bednarek, prof. Jacek Sobczak, Maciej Lipiński (Fundacja Kamienie Niepamięci) oraz Wojciech Labuda (pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów ds. ochrony miejsc pamięci). Dyskusję moderował prof. Tadeusz J. Zieliński, prorektor ChAT i radca prawny. Dyskutowano o kluczowych postulatach zmian, takich jak wzmocnienie ochrony cmentarzy, uniemożliwienie ich sprzedaży, nakaz ewidencjonowania grobów, legalizacja nowych form pochówków, w tym pochówków ekologicznych. Szerzej o społecznym projekcie ustawy TUTAJ
Panel „Genealogiczne konteksty cmentarzy” dotyczył znaczenia cmentarzy dla genealogów. Piotr Nojszewski z Warszawskiego Towarzystwa Genealogicznego 
mówił o tym, jak ważna dla genealogów jest aktywność „grobersów” oraz wskazał na społeczne korzyści płynące z opiekowania się cmentarzami. Następnie dr Maciej Adam Markowski opowiedział o tym, jak w perspektywie genealogicznej można badać społeczną funkcję cmentarzy. Przedstawił to na przykładzie analizy zachowań ludzi na cmentarzach od XIX do XXI wieku. Michał Jan Marciniak omówił natomiast zasady dostępu do materiałów archiwalnych, dotyczących cmentarzy i osób na nich pochowanych. Na końcu dr Anna Wiernicka przedstawiła swoje badania na temat dziewiętnastowiecznych zapisów testamentowych żydowskich mieszkańców Warszawy. Dla genealogów są one nieocenionym źródłem, gdyż pomagają w odtwarzaniu historii i relacji rodzinnych.
Trzeci panel: „Ekologiczne, społecznie angażujące, czułe – inne oblicza pochówków w XXI wieku”, poświęcony był innowacyjnym podejściom do pochówków. Dr Łucja Lange z Uniwersytetu Łódzkiego przedstawiła 
metodę kompostowania/terramacji – nowatorską technologię pogrzebu, polegającą na umieszczeniu ciała w specjalnej kapsule, w której zamienia się ono w glebę. Szczególną uwagę zwróciła na ekologiczne i filozoficzne aspekty tego procesu. Następnie dr Jakub Maria Mazurkiewicz z warszawskiej ASP podjął zagadnienie pogrzebów DIY. Ich istotą jest osobiste zaangażowanie bliskich w pożegnanie i pochówek swoich zmarłych. Opisał, jak praktyka takich pogrzebów wygląda w krajach zachodnich i jak mogłaby wyglądać w Polsce. Zwrócił też uwagę na związki przemian w tradycyjnych rytuałach pogrzebowych z filozofią życia i śmierci. Panel ten prowadziła Maria Puchalska z Instytutu Dobrej Śmierci.
Konferencję zorganizowały wspólnie:
-> Chrześcijańska Akademia Teologiczna
-> Inicjatywa (Nie)zapomniane Cmentarze
-> Warszawskie Towarzystwo Genealogiczne
Miejsca użyczyła i posiłek ufundowała Chrześcijańska Akademia Teologiczna.
Zapraszamy do śledzenia aktywności Inicjatywy (Nie)zapomniane cmentarze także na facebooku
Kontakt dla mediów: Joanna Troszczyńska 721 719 599 (czynny 15.30–20.30)