Napisz do nas!
Kontakt
niezapomnianecmentarze@gmail.com
Przydatne linki:
16 kwietnia 2022
Kolejne spotkanie Inicjatywy!
Po przerwie spowodowanej przez rosyjską inwazję na Ukrainę, wracamy do naszych spotkań. Tym razem chcielibyśmy zaprosić Państwa na imaginacyjną podróż po Chełmszczyźnie, dokąd zabierze nas dr. Olga Kich-Masłej wraz z dwoma gośćmi: Krzysztofem Gorczycą i dr Mariuszem Sawą.
Spotkanie odbędzie się w środę 20 kwietnia w godzinach 18.00-20.00
***
Cmentarze obrządku wschodniego (prawosławne, greckokatolickie) na Wschodniej Lubelszczyźnie stanowią dziedzictwo kulturowe polsko-ukraińskiego i katolicko-wschodniochrześcijańskiego pogranicza. Jego naturalni spadkobiercy w wyniku wojennych zawirowań XX w. (wysiedlenia do ZSRR, Akcja Wisła) zostali pozbawieni związku i kontaktu z tym dziedzictwem i miejscem pochówku swoich przodków. Opisywanych nekropolii na historycznej ziemi chełmskiej może być nawet 200-300. Wiele z nich stało się obiektem zamierzonej dewastacji. Prowadzone od 2006 roku badania terenowe wykazują, że spośród pozbawionych opieki nekropolii chrześcijaństwa wschodniego we wschodniej Polsce, cmentarze prawosławne w pasie pomiędzy Hrubieszowem a Tomaszowem Lubelskim charakteryzują się najgorszym stanem zachowania. Istnieje hipoteza łącząca ten fakt z najbrutalniejszym na tym terenie (w obecnych granicach RP) przebiegiem konfliktu polsko-ukraińskiego, jaki miał miejsce w latach 40. XX w. W powiecie hrubieszowskim zaniedbanych cmentarzy prawosławnych jest ok. 40, czyli mniej więcej tyle, ilu członków tamtejszej parafii prawosławnej. Obecni mieszkańcy w dużej części traktują to dziedzictwo jako obce, bezwartościowe, choć pewna część z nich ma związki rodzinne z osobami spoczywającymi w tych miejscach. Tymczasem kamienne nagrobki, które się na nich zachowały, stanowią cenny przedmiot badań z punktu widzenia historii sztuki, ludowego rzemiosła kamieniarskiego i rzeźby (np. nagrobki typu bruśnieńskiego, józefowskiego) i historii regionalnej (skrywają prochy osób zasłużonych dla lokalnej społeczności, np. duchowieństwa unickiego). Istotnym walorem obiektów są inskrypcje nagrobków, w ich obecnym kształcie praktycznie niedostępne. Stanowią one potencjalny materiał badawczy i edukacyjny w zakresie języka, kulturowych zjawisk pogranicza (płynność używanych języków, nagrobki dwujęzyczne, mieszanie alfabetów) oraz źródło informacji o dawnych mieszkańcach terenów nadbużańskich.
***
Link do spotkania na platformie ZOOM:
https://luteranie-pl.zoom.us/j/91083030729?pwd=dVV3MkVVWVEvVXI4KzFzY3BhMG9IUT09
Link do wydarzenie na facebooku:
https://fb.me/e/25KVT9swI
***
Nasi goście:
Krzysztof Gorczyca: Prezes Zarządu Towarzystwa dla Natury i Człowieka, inicjator programu "Cmentarze pogranicza". Organizator 24 obozów wolontariackich od 2005 roku, koordynator prac remontowych i porządkowych przy 44 obiektach (cmentarze, kapliczki, pomniki). Stypendysta MKIDN w latach 2010, 2015, 2021 (projekty animacji wokół pamięci pogranicza, dokumentacji oraz prac remontowych na zabytkowych cmentarzach).
Dr Mariusz Sawa: pochodzący z Werbkowic k/Hrubieszowa historyk, specjalizujący się w stosunkach polsko-ukraińskich XX wieku, dziejach kulturowych i religijnych pogranicza. Dokumentuje i popularyzuje dziedzictwo wschodniego chrześcijaństwa w okolicach Hrubieszowa, związany ze Stowarzyszeniem na rzecz Remontu Drewnianego Kościoła Zabytkowego w Werbkowicach. Inicjator remontu cmentarza w Werbkowicach w latach 2015-2019.
Serdecznie zapraszamy!